Basınç Trasmitteri Nedir?

Bu yazımızda, endüstride pek çok farklı amaçlarla kullanılan bir enstrüman olan basınç trasnmitterinden bahsedeceğiz. Öncelikle sürekli duyduğumuz iki kavram olan “Transducer” ve “Transmitter” den başlayalım. Bu iki terimi Türkçeye çevirdiğimizde anlam kargaşasına sebep olduğundan global kullanım şeklini tercih etmekte fayda var. Birçok kişi size Transducer ve Transmitter’in aynı şey olduğunu söyleyebilir. Bir web arama motoru ile bu kavramları araştırdığınızda, farkları konusunda yazılmış binlerce sonuç çıktığını göreceksiniz.

Transducer, enerjiyi bir formdan diğer bir enerji formuna çeviren cihazdır. Örneğin, sıcaklık ölçmek için geliştirilmiş elektronik bir trasducer, sıcaklık gibi fiziksel bir duyuyu analog elektrik sinyaline dönüştürür. Transmitter ise bir elektrik sinyalini daha güçlü bir elektrik sinyaline dönüştürüp, sinyalin uzun mesafelerde PLC, DCS gibi sinyali işleyecek cihazlara iletilmesini sağlar. Transmitter çıkış sinyali genellikle 0..10 V gibi bir gerilim veya 4..20 mA gibi bir akım aralığıdır. Bu aralık, algılanan fiziksel değişkenin 0..100% aralığını temsil eder. Akım için konuşacak olursak, 4 mA -> 0%’ı , 20 mA -> 100%’ü ifade eder.

Basınç transmitteri, basınç transducerine elektriksel olarak bağlı bir enstrümandır. Basınç transmitterinin çıkışı, transducer tarafından algılanan fiziksel basınç duyusunun 0..100% aralığını temsil eden bir analog gerilim ya da akım sinyali üretir. .Transducer’in asıl algılayıcı kısmı olan, temas edilen yüzeydeki basıncı algılayan kısım, özel olarak geliştirilmiş bazı malzeme teknolojileri sayesinde bu işi yapar (Gerinim Ölçer, Kapasitans, Potansiyometrik vb.). Basınç sinyalini üreten algılayıcı malzemenin bulunduğu bölme ile gerçek basıncın uygulandığı temas yüzeyi bir diyafram ile ayrılmıştır. Sensörün, tipine göre bu diyafram ve algılayıcı malzemenin karakteristiği değişken olabilir. Sensör seçimi, yapılacak uygulamalara ve çevre koşullarına göre belirlenir. Basınç transmitterleri, Mutlak Basıncı, Gösterge Basıncını ve Fark Basıncını ölçebilirler. Gösterge Basıncı ölçümü yapan tip, kullanımı yaygın olandır. Aşağıdaki çizimde ve açıklamalarda bu kavramlar arasındaki farklar ifade edilmektedir.

Gösterge Basıncı, atmosfer basıncının üzerindeki basınç değerlerinde ölçüm yapılan değerdir. Atmosfer basıncı ile ölçülen değer arasındaki pozitif farktır.

Mutlak basınç, referans noktası tam vakum olan bir basınç ölçümüdür. Proses basıncının tam vakum (0 psi) değerinden farkıdır. Örneğin uzay, tam vakum yada sıfır mutlak basınç olarak tanımlanır. Gösterge basıncını mutlak basınca çevirmek için ölçülen basınç değerine gerçek atmosfer basıncını eklemek gerekir. (Mutlak Basınç = Gösterge Basıncı + Ortamdaki Atmosfer Basıncı)

Fark Basınç, iki farklı referans noktası arasındaki basınç farkıdır. Genellikle sıvı seviyesi ölçümü uygulamalarında kullanılır.